اندازه گیری صدا در محیط کار (2)

مراحل اندازه گیري و ارزیابی صدا:

قبل از شروع به اندازه گیري صدا شناخت کامل روش هاي اندازه گیري، وسایل اندازه گیري خصوصیات محیط کار و چگونگی مواجهه کارگر ضروري است و کلاً موارد زیر می بایست مورد توجه قرار گیرد: 1-هدف اندازه گیري 2-تعیین وضعیت اندازه گیري(بسته به اینکه اندازه گیري براي تعیین تماس کارگر با صدا انجام میشود یا تعیین تراز صداي محیط کار، متفاوت خواهد بود) 3-شرح وضعیت انجام کار _ پروسه کاري و فعالیتها 4-منابع صوتی و ماهیت صوت_ پیوسته _ ایمپالسیو و …..( 5-وسایل اندازه گیري مناسب)شامل نوع وسایل _ دقت وسایل _ نام کارخانه سازنده و شماره سریال.( 6-مراحل اندازه گیري 7-نتایج حاصل از اندازه گیري.

هدف اندازه گیري: اندازه گیري صدا می تواند به منظورهاي گوناگونی انجام گردد، مانند: الف. اندازهگیري صداي یک دستگاه معین براي اهداف صنعتی)مثلاً عیب یابی و بازرسی فنی( ب . اندازهگیري به منظور معین نمودن منابع اصلی تولید صدا ج . اندازه گیري محیطی صدا د . اندازه گیري براي مشخص نمودن میزان مواجهه کارگر. اندازه گیري به منظور آنالیز فرکانس و . اندازهگیري براي تعیین روش و چگونگی کنترل صدا

قبل از اقدام به اندازه گیري باید هدف کار معلوم گردد. براي دستیابی به هر هدف، روش دستگاه و ارزیابی متفاوت میباشد. براي دستیابی به نتایج روشن و قابل استفاده براساس اهداف اندازهگیري و ارزیابی یکی از روشهاي زیر انتخاب میگردد

روش هاي اندازه گيري صوت :

روش هاي اندازه گيري سروصدا يا بر حسب تغييرات زمان سروصدا مي باشد که ماکزيمم و مينيمم سروصداي محيط در ساعات کار مشخص مي شود و يا بر حسب توزيع مکاني مي باد که خود شامل موارد زير است :

1-  روش ايستگاه بندي : تقسيم کارگاه مورد اندازه گيري به مربع هاي1*1 ،2*2 ،3*3 ، 4*4، 5*5، که برحسب وسعت کارگاه و نحوه چيدمان ديستگاهها انتخاب مي شود و اندازه گيري در مرکز مربع ها انجام مي شود . در اندازه گيري صوت در کارگاههاي تا 50 متر مربع به نواحي با ابعاد يک متر، کارگاههاي تا 100 متر مربع به نواحي با ابعاد 2 متر و کارگاههاي وسيعتر را به نواحي با ابعاد حداکثر 5 تر تقسيم بندي مي شود ، البته همانطور که گفته شد بصورت انتخابي مي باشد . در اين اندازه گيري ايستگاههايي  که در آن دستگاه قرار دارد مورد اندازه گيري قرار نمي گيرند . ايستگاهاي تعيين شده مي بايد هر کدام با شماره خاصي مشخص شده باشند تا بتوان به راحتي مورد بررسي قرار داد .

2-  روش Random : انتخاب اندازه گيري بصورت اتفاقي با فاصله حداقل 0.5 متر از ديوار و 1متر از دستگاه شعاعهاي فرض با اندازه 45 درجه از مرکز منبع که در فواصل يک متري بر روي شعاعهاي اندازه گيري صورت مي گيرد . در پايان نقاط داراي تراز شدت صوت يکسان بهم متصل شده تا مناطق صوتي از يکديگر مجزا گردند . اين روش عموما براي   اندازه گيري سروصدا حول محل کار کارگر مورد استفاده قرار مي گيرد.

پس از ايستگاه بندي و مشخص شدن ميزان سروصدا در هر ايستگاه در نقشه ترسيم شده از کارگاه با استفاده از 12 استاندارد B.S و ANSI رنگ آميزي نمود که رنگ آميزي در سطح کارگاه به ترتيب شامل موارد زير است:

1- محدوده ايمن (Safe Zone)

در اين مناطق صدا از حد مجاز ايمنيdb a  70 کمتر است و در نقشه صوتي سبز رنگ است . ( محدوده ايمن (S.A) db a 70 > SPL – سبز رنگ )

2- محدوده بهداشتي (Hygiene Zone)

در اين نواحي صدا در محدوده db a 80 – 70 است و در نقشه صوتي به رنگ آبي است .

3- محدوده هشدار (Warning Zone)

در اين مناطق صدا در محدوده db a 90 – 85 است و در نقشه صوتي با رنگ زرد تعيين مي گردد .

4- محدوده خطر (Danger Zone)

در اين منطق صدا بالاتر از db a90 است و همه موسسات بين المللي اين تراز را مخاطره آميز مي دانند و در نقشه به رنگ قرمز است .

در اندازه گيري محيطي صدا نکات زير بايد مراعات گردد:

1-    ابتدا کروکي اختصاصي کارگاه را تهيه نمود .

2-    کارگاه را به مربع هاي مورد نظر تقسيم بندي کرد .

3-    اندازه گيري در مرکز مربع انجام گردد .

4-    مراکزي که بر روي دستگاهها يا وسايل قرار گرفته اند در اندازه گيري حذف شده و نقاط کور محسوب مي شوند .

5-  طبق استاندارد ، صدا سنج در ناحيه شنوايي کارگران ( افراد ايستاده ) 160 سانتي متر و در افراد نشسته 120 سانتي متر قرار بگيرد .

6-  زاويه ميکروفن با زاويه 75 درجه نسبت به خط عمود و 15 درجه نسبت به خط افقي دور فاصله 50 سانتي از خود قرار بگيرد .

7-  پس از اندازه گيري ، به منظور تعيين چگونگي شرايط توزيع مکاني انرژي صوتي مي توان با استفاده از استاندارد BS و ANCI نقشه کارگاه را رنگ آميزي نمود .

اندازه گيري تراز فشار صوت در فرکانس هاي مختلف :

از آنجا که صدا در صنايع مختلط است و از بسامدهاي مختلف تشکيل شده است لذا از اين رو اندازه گيري تراز کلي صدا به تنهايي براي ارزيابي کافي به نظر نمي رسد بنابر اين از روش آناليز فشار صوت در هر فرکانس استفاده مي شود اين محل داراي مزيتهاي بسياري مي باشد از جمله :

• بدليل اينکه جاذبهاي مختلف صدا براي فرکانسهاي خاص بيشترين ميزان جذب را دارند ، با تعيين تراز فشار صوت در فرکانسهاي مختلف در انتخاب مناسب جاذب هاي صوتي مي توانيم اقدام کنيم .
• همچنين گوشهاي مختلف هر کدام در فرکانسهاي مختلف ، کاهندگي مختلفي دارند . بنابر اين باز هم با تجزيه صدا در فرکاسهاي مختلف در انتخاب گوشي هاي حفاظتي مناسب مي توانيم  اقدام کنيم .
• همچنين بدليل اينکه افت شنوايي شغلي از فرکانسهاي خاصي شروع مي شود با کاهش صدا در فرکانسهاي مذکور مي توانيم از آسيب به گيرنده هاي اين فرکانسها جلوگيري کنيم .