هدایت الکتریکی مایعات(کنداکتیوی متر)
هدایت الکتریکی یا کنداکتیویته آب نشان دهنده توانایی عبور جریان برق از آب است. در واقع آب کاملاً خالص ، هادی جریان برق نیست. چون یون های موجود در آب باعث انتقال جریان برق می شوند از این رو بین هدایت الکتریکی و غلظت کل املاح در آب رابطه ای وجود دارد.
واحد هدایت الکتریکی آب مو بر سانتی متر (mho/cm) است. ( واحد مقاومت الکتریکی Ohm است و چون هدایت الکتریکی عکس مقاومت است ، از این رو واحد آن ohm می باشد). مو بر سانتی متر عدد بزرگی است از این رو معمولاً از واحد μmho/cm استفاده می شود که یک میلیون برابر کوچک تر است.
هدایت الکتریکی آب خالص در 25 درجه سانتی گراد برابر با μmho/cm 0/056 است. به μmho/cm ، میکروزیمنس نیز می گویند.
در آب تقریباً خالص رابطه بین هدایت الکتریکی و غلطت کل املاح به صورت زیر است:
EC = 2 TDS
وقتی غلظت ناخالصی ها در آب زیاد شود ، یون ها بر روی حرکت یکدیگر اثر منفی گذاشته و دیگر هدایت الکتریکی محلول با غلظت یون ها رابطه خطی نخواهد داشت. در واقع رابطه بین TDS و EC برای هر نمونه آب فرق دارد و بستگی به غلظت و نوع ناخالصی های موجود در آب دارد.برای بسیاری از آب های شهری و طبیعی μmho/cm 1/55 = (mg/l)TDS می باشد.
هدایت الکتریکی آب بر روی سرعت خوردگی آب و درجه یونیزاسیون نمک های آب تأثیر می گذارد ، بدین صورت که :
1- با افزایش EC یا TDS سرعت خورندگی آب افزایش می یابد. به عبارت دیگر دو نمونه آبی که از لحاظ اکسیژن و pH در شرایط یکسان هستند آن که EC بیشتری دارد تمایل به خورندگی بیشتری دارد.
2- با افزایش EC ، درجه یونیزاسیون نمک های موجود در آب کاهش می یابد.
یکی از راه های ساده تعیین غلظت املاح محلول درآب، اندازه گیری هدایت الکتریکی است. آب مقطر یا آب خالص تقریباً هادی جریان الکتریسیته نیست ولی اگر در آب نمک های محلول وجود داشت باشد آب را هادی جریان الکتریسیته می کند، هر چه مقدار املاح حل شده در آب بیشتر باشد قابلیت هدایت الکتریکی نیز افزایش می یابد؛ به عبادت دیگر مقاومت الکتریکی آن کاهش می یابد. با توجه به نقش درجه حرارت در میزان هدایت الکتریکی آب، اندازه گیری ها نسبت به درجه حرارت استاندارد که همان ۲۵ درجه سانتیگراد است بایستی اصلاح گردد. هدایت الکتریکی به ازاء افزایش هر درجه سانتیگراد تقریباً ۲ درصد افزایش می یابد که می توان آن را بصورت زیر نشان داد:
واحدهای اندازه گیری هدایت الکتریکی در سیستم متریک عبارتند از:
-موس بر سانتیمتر که بصورت EC نشان داده می شود.
-میلی موس بر سانتیمتر که بصورت ۳–۱۰ EC x نشان داده می شود.
-میکرو موس بر سانتیمتر که بصورت ۶–۱۰ EC x نشان داده می شود.
µmhos/cm
mhos/cm = 1000 mmhos/cm = 1000000 µmhos/cm
در سیستم بین المللی (SI) واحد زیمنس بر متر (S/m) مورد استفاده قرار می گیرد که تبدیل آن را می توان به صورت زیر نوشت:
Siemense/meter(S/m)=10 mmohs/cm
dS/m=mmhos/cm
هدایت الکتریکی آب باران بین ۲ تا ۱۰۰ میکر وموس بر سانتیمتر تغییر می کند و در آب های سطحی و زیرزمینی از حدود ۹۰ میلی موس بر سانتیمتر شروع شده و به چندین هزار میکروموس می رسد. هدایت الکتریکی آب دریاهای آزاد حدود ۹۰۰۰۰ میکروموس است که در دریاچه های شور چندین برابر دریاهای آزاد است.
چنانچه آنیون ها و کاتیون ها بر حسب میلی اکی والان در لیتر بیان شده باشد، مجموع آنها باید با یکدیگر برابر بوده و یا اختلاف ناچیزی داشته باشند. هر قدر مقدار یون های محلول در آب بیشتر باشد اختلاف در مجموع ذکر شده نیز بیشتر است. در هر صورت اختلاف نباید بیش از ۳۰ باشد.