یکی از پارامترهای موثر در انتقال حرارت، جریان هوا بوده و دارای مشخصه های سرعت و جهت می باشد، از این رو سنجش سرعت و جهت باد از اهمیت بالایی برخوردار است به همین دلیل از ابزاری به نام بادسنج و بادنما استفاده می شود. بادسنج ها دستگاهی هستند که به منظور سنجش سرعت باد و بادنما جهت وزش باد بکار می روند.
بادسنج ها و یا انمومترها با توجه به نوع عملکرد به دو دسته تقسیم می شوند، گروهی سرعت باد را اندازه میگیرند و گروه دیگر فشار باد را. اما از آنجا که سرعت و فشار باد با هم رابطه دارند، با سنجش هر یک از این دو کمیت میتوان دیگری را محاسبه نمود. بادسنـج ها و یا سنسور سرعت باد دستـگاهی است جهت اندازه گیـری سرعـت باد با بیشترین دقت بکار می رود. بادنما و یا سنسور جهت باد ابزاری است که جهت وزش باد را نشان میدهد. بادنما را معمولا روی نقاط بلند مانند ساختمانها یا دکل قایقها و کشتیهای بادبانی میسازند یا نصب میکنند. پایه کار بادنما بر این است که وزن آن در دوطرف محور گردش برابر است، ولی سطح بادگیر در هر طرف متفاوت است. به محض وزش باد بادنما طوری میچرخد که طرفی که سطح بادگیر کمتری دارد در طرف باد قرار میگیرد.
واحد اندازه گیری در باد سنج ها عبارتند از فوت بر دقیقه (ft/min) ، متر بر ثانیه (m/s) ، کیلومتر بر ساعت ، مایل بر دقیقه و ماخ بر ساعت و غیره
انواع بادسنج
بادسنج ها را می توان براساس نوع تکنولوژی استفاده شده در آنها به انواع زیر تقسیم بندی کرد:
بادسنج پره ای
از یک پروانه که به سرعت سنجی متصل از تشکیل شده در این نوع به جای کاسه ها از پره ای به شکل تهویه های هوا استفاده می شود و با جهت وزش باد پره ها در جهت عقربه ها و یا خلاف آن می چرخد سرعت چرخش پره ها توسط صفحه نمایش سرعت سنج نمایش داده میشود.
بادسنج فراصوت یا آلتراسونیک
می دانیم که صوت توسط مولکول های هوا منتقل می شود و این را هم می دانیم که سرعت باد بر سرعت انتقال صوت تاثیر می گذارد. صدا در جایی که باد می وزد سریع تر منتقل می شود تا جایی که باد نیست. اگر شما در جهت وزش باد باشید و دوستتان شما را صدا بزند صدایشان بسیار سریعتر از اینکه به گوش خودشان برسد به شما می رسد و برعکس اگر خلاف جهت باد باشید دیرتر صدا به شما می رسد. این ،ایده هوشمندانه جرقه ساخت بادسنج فراصوت است که با استفاده از فرکانس های بالاتر از محدوده شنوایی انسان، سرعت باد را اندازه گیری میکند.
در این باد سنج دو یا سه گیرنده صدا روی کاسه ها با زاویه عمود بر هم نصب شده اند و مدار های الکترونیکی درون بادسنج میزان اختلاف بین رفت و برگشت صوت را اندازه گیری میکنند. اگر این اختلاف کوتاه باشد باد سریعتر و اگر زیاد باشد سرعت باد زیاد نیست.
بادسنج لیزری مادون قرمز
در این بادسنج دو پرتو نور که عمود بر هم هستند را در نظر گرفته (می توانید با یک آینه نقره اندود که کمی از نور را جذب کرده و باقی را بازتاب میدهد زاویه قایمه میان این دو پرتو ایجاد کنید) و با گذر باد از میان این نورها بر اساس سرعت تغییر زاویه نور، زمان عبور، سرعت باد اندازه گیری می شود. اگر این دستگاه را در یک مدار الکتریکی قرار داده و سرعت تغییر زاویه را اندازه گیری کنید می توانید سرعت باد را بدست آورید.
تعریف باد سنج یا انمومتر ( سرعت سنج باد Anemometer )
باد سنج یا انمومتر ( سرعت سنج باد Anemometer ) وسیله ای برای اندازه گیری سرعت باد(جریان هوا ) میباشد .
دبی سنج یا فلومتر ابزاری برای اندازه گیری میزان حجم مواد عبوری نسبت به زمان است . اندازه گیری دقیق جریان به علت صرف هزینه کمتر وخرید میزان معینی از ماده مثل تبادلات نفتی و کنتور گاز خانگی اهمیت زیادی دارد.
تقسیم بندی انمومترها یا سرعت سنج های باد
انمومترها یا سرعت سنج های باد به دو دسته تقسیم میشوند. دسته ای که سرعت باد را اندازه میگیرند و دسته ی دوم دسته ای است که دبی یا فلو باد را اندازه گیری میکند . سرعت سنج های باد یا بادسنج ها برای اندازه گیری سرعت مانند متر بر ثانیه (m/s) طراحی شده است .به وسیله سرعت سنج باد می توان سرعت هوای متحرک را اندازه گرفت . در دستگاه دماسنج –باد سنج (سرعت سنج باد) از طریق وجود سنسوری که داخل باد سنج وجود دارد ، دمای هوا تشخیص داده می شود.
واحد اندازه گیری در سرعت سنج های باد فوت بر دقیقه (ft/min) ، کیلومتر بر ساعت ، متر بر ثانیه (m/s) ، مایل بر دقیقه و ماخ بر ساعت و .. می باشند.
دسته دوم فلومترهای باد هستند که میزان حجم عبوری باد از یک مساحت مشخص در واحد زمان اندازه گیری می کنند. واحد های اندازه گیری مقدار هوای متحرک در حال عبور از مجرای هوا متر مکعب بر دقیقه( (CMMو فوت مکعب بر دقیقه (CFM) میباشند . برای اندازه گیری فلو، ابتدا باید مساحت محدوده مورد نظر را بر حسب مترمربع در دستگاه وارد نمود و سپس میزان حجم عبوری نمایش داده خواهد شد.
انواع پراب های سرعت سنج باد :
• پراب پره ای یا پروانه ای
• پراب فنجانی یا Cup
• پراب سیم داغ یا Hot wire
کاربرد انمومتر:
- جهت تجزیه و تحلیل عملکرد موتور های خودرو.
- تست بازرسی کولرها و فن های صنعتی.
- اندازه گیری هوای کانالها و مجاری.
- مراکز حساس مثل آزمایشگاهای کالیبراسیون برای تست فشار هوا
- چک کردن و بازبینی و برای آنالیز شرایط کاری دستگاه هایی مانند هود که حالت مکنده دارند
- نظارت بر خروجی جریان یونیزه
- بررسی سیستم تهویه