انواع خازن و روش خواندن ظرفیت آن

با توجه به توضیحات بالا استفاده از واحدهای کوچک‌تر در خازنها مرسوم است. چهار واحد رایج در بیان ظرفیت خارنی شامل میلی فاراد mf، میکروفاراد µF، نانوفاراد nF و پیکوفاراد pF  است. که به ترتیب واحدهای کوچک‌تر از فاراد هستند.

m means 10-3 (thousand), so 1000mF = 1F

µ means 10-6 (millionth), so 1000000µF = 1F

n means 10-9 (thousand-millionth), so 1000nF = 1µF

p means 10-12 (million-millionth), so 1000pF = 1nF

نمونه هایی از خازن عدسی و الکترولیتی و پلی استر را می توانید در شکل زیر مطالعه کنید.

انواع خازن

تشخیص مقدار خازن ها

در خازنهای الکترولیتی که  عمدتا ظرفیت بسیار بالایی دارند ظرفیت اسمی بر روی بدنه قطعه نوشته شده است (بر حسب واحد های مطرح شده در پاراگراف بالا).

این نوع خازنها قطبی هستند یعنی دارای سر مثبت و سر منفی هستند که معمولاً سر منفی بر روی بدنه خازن مشخص شده است. به عنوان تذکر باید دقت کرد که سر منفی و مثبت اشتباه وصل نشوند. چون در این صورت مایع الکترولیت داخل آن به گاز تبدیل می شود و احتمالاً باعث منفجر شدن خازن خواهد شد و یا از حالت خازنی خارج می شود ( در این صورت ظرفیت خازن تا حد زیادی کم خواهد شد و دیگر خازن به درد نمی خورد.)

در خازن های عدسی و پلی استر معمولاً عدد 1، 2 یا 3 رقمی بر روی بدنه آنها درج شده است که مقدار ظرفیت این نوع خازن را مشخص می کنند 

نحوه تشخیص ظرفیت بدین صورت است: اگر عدد 1 یا 2 رقمی بر روی بدنه این خازنها درج شده بود همان عدد مقدار ظرفیت خازن بر حسب pF (پیکو فاراد) ، و اگر عدد 3 رقمی بر روی بدنه آنها نوشته شده بود، (مثلاً 223) دو رقم سمت چپ را می نویسیم (یعنی 22) و به جای شماره رقم سمت راست صفر می گذاریم (یعنی 22000) و این عدد بیانگر مقدار خازن بر حسب pF است.

• نکته: بر روی بدنه بعضی از خازنها(ترجیحاً قدیمی) اعداد رنگی مانند مقاومت ها چاپ می شود که مقدار ظرفیت خازن را مشخص می کنند.

خازن های تانتالیوم

این سری از خازنها به دو صورت شماره گذاری می شوند یا بطور مستقیم بر روی آنها نوشته می شود یا با کدهای رنگی شناخته می شوند.

روش خواندن کدهای رنگی آنها دقیقا مانند مقاومت هاست با این تفسیر که رنگ اول آنها بالای خازن است (مقدار به دست آمده بر حسب پیکو فاراد است)، در این خازن ها یک خال رنگی وجود دارد که هر کدام معرف یک ولتاژ کار است:

سفید = 2 ولت
زرد = 6.3 ولت
سیاه = 10 ولت
سبز = 16 ولت
خاکستری = 25 ولت
قرمز = 35 ولت

 جدول زیر مشخصات خازن های tantalum اس ام دی را بیان می کند.

کد رنگی در خازن‌

در خازن‌های پلیستر برای سالهای زیادی از کدهای رنگی بر روی بدنه آنها استفاده می‌شد. در این کدها سه رنگ اول ظرفیت را نشان می‌دهند و رنگ چهارم تولرانس(درصد خطا) را نشان می‌دهد . برای مثال قهوه‌ای – مشکی – نارنجی به معنی 10000 پیکوفاراد یا 10 نانوفاراد است. خازن‌های پلیستر امروزه به وفور در مدارهای الکترونیکی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این خازنها در برابر حرارت زیاد حساس هستند و به راحتی خراب می شوند. بنابراین هنگام لحیم کاری باید به این نکته توجه داشت.

خازن‌ها با هر ظرفیتی وجود ندارند. بطور مثال خازن‌های 22 میکروفاراد یا 47 میکروفاراد وجود دارند ولی خازن‌های 25 میکروفاراد یا 117 میکروفاراد وجود ندارند.

دلیل اینکار چنین است : فرض کنیم بخواهیم خازن‌ها را با اختلاف ظرفیت ده تا ده تا بسازیم. مثلاً 10 و 20 و 30 و. .. به همین ترتیب. در ابتدا خوب به‌نظر می‌رسد ولی وقتی که به ظرفیت مثلاً 1000 برسیم چه رخ می‌دهد ؟

مثلاً 1000 و 1010 و 1020 و … که در اینصورت اختلاف بین خازن 1000 میکروفاراد با 1010 میکروفاراد بسیار کم است و فرقی با هم ندارند پس این مساله معقول به‌نظر نمی‌رسد. برای ساختن یک رنج محسوس از ارزش خازن‌ها، می‌توان برای اندازه ظرفیت از مضارب استاندارد 10 استفاده نمود. مثلاً 7/4 ، 47 ، 470 و … و یا 2/2 ، 220 ، 2200 و .. .