ظرفیت خازن معیاری برای اندازه گیری توانایی نگهداری انرژی الکتریکی است. ظرفیت زیاد بدین معنی است که خازن قادر به نگهداری انرژی الکتریکی بیشتری است. واحد اندازه گیری ظرفیت فاراد است. 1 فاراد واحد بزرگی است و مشخص کننده ظرفیت بالا می‌باشد. باید گفت که ظرفیت خازنها یک کمیت فیزیکی هست و به ساختمان خازن وابسته است و به مدار و اختلاف پتانسیل بستگی ندارد.
بنابراین استفاده از واحدهای کوچک‌تر نیز در خازنها مرسوم است. چهار واحد مرسوم میلی فاراد mf, میکروفاراد µF، نانوفاراد nF و پیکوفاراد pF واحدهای کوچک‌تر فاراد هستند.
m means 10-3 (thousand), so 1000mF = 1F
µ means 10-6 (millionth), so 1000000µF = 1F
n means 10-9 (thousand-millionth), so 1000nF = 1µF
p means 10-12 (million-millionth), so 1000pF = 1nF
در خازنهای الکترولیتی که ظرفیت بسیار بالایی دارند ظرفیت همه ی آنها بر روی بدنه شان نوشته شده است (بر حسب mF). این نوع خازنها قطبی هستند یعنی دارای سر مثبت و سر منفی هستند که معمولاً سر منفی بر روی بدنه خازن مشخص شده است و باید دقت کرد که سر منفی و مثبت اشتباه وصل نشوند چون در این صورت مایع الکترولیت داخل آن به گاز تبدیل می شود و احتمالاً باعث منفجر شدن خازن می شود و یا از خازن خارج می شود در این صورت ظرفیت خازن تا حد زیادی کم خواهد شد و دیگر خازن به درد نمی خورد.
در خازن های عدسی و پلی استر معمولاً عدد 1، 2 یا 3 رقمی بر روی بدنه آنها درج شده است که مقدار ظرفیت این نوع خازن را مشخص می کنند و نحوه تشخیص ظرفیت بدین صورت است: اگر عدد 1 یا 2 رقمی بر روی بدنه این خازنها درج شده بود همان عدد مقدار ظرفیت خازن بر حسب pF (پیکو فاراد) ، و اگر عدد 3 رقمی بر روی بدنه آنها نوشته شده بود، (مثلاً 223) دو رقم سمت چپ را می نویسیم (یعنی 22) و به جای شماره رقم سمت راست صفر می گذاریم (یعنی 22000) و این عدد بیانگر مقدار خازن بر حسب pF است.
نکته: بر روی بدنه بعضی از خازنها(ترجیحاً قدیمی) اعداد رنگی مانند مقاومت ها چاپ می شود که مقدار ظرفیت خازن را مشخص می کنند.
به دو صورت شماره گذاری می شوند یا بطور مستقیم بر روی آنها نوشته می شود یا با کدهای رنگی شناخته می شوند روش خواندن کدهای رنگی آنها دقیقا مانند مقاومت هاست با این تفسیر که رنگ اول آنها بالای خازن است (مقدار به دست آمده بر حسب پیکو فاراد است)، در این خازن ها یک خال رنگی وجود دارد که هر کدام معرف یک ولتاژ کار است:
در خازنهای پلیستر برای سالهای زیادی از کدهای رنگی بر روی بدنه آنها استفاده می‌شد. در این کدها سه رنگ اول ظرفیت را نشان می‌دهند و رنگ چهارم تولرانس(درصد خطا) را نشان می‌دهد . برای مثال قهوه‌ای – مشکی – نارنجی به معنی 10000 پیکوفاراد یا 10 نانوفاراد است. خازنهای پلیستر امروزه به وفور در مدارات الکترونیک مورد استفاده قرار می‌گیرند. این خازنها در برابر حرارت زیاد معیوب می‌شوند و بنابراین هنگام لحیم کاری باید به این نکته توجه داشت.
ترتیب رنگی خازنها به ترتیب از ۰ تا ۹ به صورت زیر است:
خازنها با هر ظرفیتی وجود ندارند. بطور مثال خازنهای 22 میکروفاراد یا 47 میکروفاراد وجود دارند ولی خازنهای 25 میکروفاراد یا 117 میکروفاراد وجود ندارند. دلیل اینکار چنین است :
فرض کنیم بخواهیم خازنها را با اختلاف ظرفیت ده تا ده تا بسازیم. مثلاً 10 و 20 و 30 و. .. به همین ترتیب. در ابتدا خوب به‌نظر می‌رسد ولی وقتی که به ظرفیت مثلاً 1000 برسیم چه رخ می‌دهد ؟
مثلاً 1000 و 1010 و 1020 و. .. که در اینصورت اختلاف بین خازن 1000 میکروفاراد با 1010 میکروفاراد بسیار کم است و فرقی با هم ندارند پس این مساله معقول به‌نظر نمی‌رسد. برای ساختن یک رنج محسوس از ارزش خازنها، میتوان برای اندازه ظرفیت از مضارب استاندارد 10 استفاده نمود. مثلاً 7/4 – 47 – 470 و. .. و یا 2/2 – 220 – 2200 و.. .
انواع خازن و روش خواندن ظرفیت آنها
کد عددی خازن ها :
در خازن های الکترولیتی معمولا ظرفیت به صورت یک عدد مشخص با واحد مربوطه اش (pf,nf,,…) در کنار ولتاژ ذخیره سازی (حداکثر ولتاژ که در خازن ذخیره میشود) نوشته شده است.اما در سایر خازن ها یک عدد 3 رقمی به همراه یک حرف انگلیسی (k , jیا m)نوشته شده است.برای محاسبه ی ظرفیت این نوع خازن ها دو عدد اول را در ده به توان عدد سوم ضرب می کنیم که واحد را بر حسب پیکوفاراد به دست می دهد.برای مثال اگر روی خازنی عدد 684k نوشته شده باشد به این معنی است که ظرفیت این خازن برابر است با : 10000×68 پیکوفاراد یعنی 680 نانو فاراد یا 0.68 میکرو فاراد. و به عبارت ساده تر اگر روی خازنی عدد 103 نوشته شده باشد دو عدد اولی(10) را نوشته و بر حسب عدد سوم (3) مقابلش صفر می گذاریم که عدد حاصله (10000) بیانگر ظرفیت خازن بر حسب پیکو فاراد می باشد و در صورت تقسیم این مقدار بر عدد 1000ظرفیت خازن بر حسب نانو فاراد بدست می آید(10nf).حروف نیز به ترتیب بیانگر خطاهای پنج درصد برای j ده درصد برای k و بیست درصد برای m می باشند.برای اطلاع یافتن از درصد تلرانس حروف زیر را مشاهد نمایید.
حروفی مثل j,b,c,…تلرانس(دقت) خازن رو طبق جدول زیر مشخص میکند:
B= +/- 0.10%
C= +/- 0.25%
D= +/- 0.5%
E= +/- 0.5%
F= +/- 1%
G= +/- 2%
H= +/- 3%
J= +/- 5%
K= +/- 10%
M= +/- 20%
N= +/- 0.05%
P= +100% ,-0%
Z= +80%, -20%
انواع خازن و روش خواندن ظرفیت آنها
جدول خازن سرامیکی
(برای دیدن تصویر در اندازه بزرگ تر روی تصویر کلیک کنید)
زمانی که حرف از ظرفیت خازن ها می شود میتوان به ظرفیت در خازن های استوانه ای، کروی، کولر گازی، سرامیکی، عدسی، الکترولیتی، تانتالیوم، متغیر، موازی، تخت و SMD اشاره کرد.
خازن به انگلیسی Capacitor نامیده می شود.
فنی مهندسی سیانکو امکان خرید اینترنتی انواع خازن سنج دیجیتال، ویکتور را به قیمت ارزان و مناسب از طریق فروشگاه اینترنتی خود برای شما فراهم کرده است .
در خرید اینترنتی انواع دستگاه های خازن سنج علاوه بر در نظر داشتن قیمت ، حتما کارایی را در حرفه خود در نظر گرفته و از این مقاله و دیگر مقالات سایت نیز میتوانید استفاده کنید.
از جمله دیگر برندهایی که میتوانید برای خرید دستگاه در نظر داشته باشید کیوریتسو و ویکتور هستند. برای تهیه دستگاهی که ظرفیت خازن را اندازه گیری میکند میتوانید از مولتی مترها نیز استفاده کنید چنین قابلیتی در برخی از مولتی مترها نیز فراهم شده است.
در خلال این مقاله به معرفی انواع خازن ها و آشنایی با نحوه عملکرد آنها ، نحوه خواندن و محاسبه مقدار(کدهای) خازن های عدسی و آموزش محاسبه ظرفیت خازن اشاره شد.
امیدواریم مقاله تا حد امکان به سوالات شما در رابطه با خازن سنج چیست و چگونه خوانده میشود و معرفی و آشنایی با انواع خازن ها، آموزش با نحوه عملکرد و کاربرد آنها، روش تشخیص ظرفیت خازن ها به همراه جدول خازنها، طرز خوندن ظرفیت خازن های عدسی پاسخ داده باشیم . همچنین در صورت هرگونه سوال و درخواست تجهیزات مربوطه میتوانید با شرکت تماس گرفته تا همکاران راهنمایی های لازم را فراهم آورند.
