پتانسیل کاهش-اکسایش یا ORP، معیاری برای سنجش توانایی یک ماده برای اکسید کردن یا کاهش ماده ای دیگر است. این خاصیت شیمیایی توسط الکترودهای ORP متر اندازه گیری می شود. مقادیر مثبت روی ORP متر به این معنی است که این ماده یک عامل اکسید کننده است و مقادیر منفی نشان می دهد که این ماده یک عامل کاهنده است.
ORP یک اصطلاح کاملاً محبوب در اندازه گیری کیفیت آب است. ORP مخفف عبارت Oxygen Reduction Potential است. همچنین به عنوان پتانسیل ردوکس Redox آب نیز شناخته می شود.
ORP دقیقا به چه معناست؟ این معیاری است که نشان می دهد آب چقدر اکسید کننده یا هوادهی شده است. هرچه ORP بالاتر باشد، سطح اکسیژن در آب بالاتر است. این بدان معنی است که ORP اساساً پارامتری برای سلامت آب است. به همین دلیل این پارامتر یک اصطلاح مهم در سنجش کیفیت آب و تستر های ORP برای اندازه گیری کیفیت آب مورد استفاده قرار می گیرند.
بسیاری از صنایع به اندازه گیری مقادیر ORP متکی هستند، استخر های شنا، مراکز فرآوری مواد غذایی، دیگ ها و برج های خنک کننده و آبکاری،تاسیسات تصفیه آب صنعتی، مراکز تامین آب آشامیدنی و غیره از آن جمله اند. اندازه گیری ORP به کاربر کمک می کند تا بر اثر بخشی ترکیبات ضدعفونی کننده از جمله کلر و ازن را نظارت کند.
متر ORP چیست؟
تستر های ORP دستگاه هایی هستند که برای اندازه گیری پتانسیل اکسایش-کاهش آب طراحی شده اند. ORP متر ها در صنعت به عنوان پروب ردوکس نیز شناخته می شوند. گونه های شیمیایی یا میکروبی زوج ردوکس را تشکیل می دهند که منجر به از دست دادن الکترون می شود. متر های ORP تعداد الکترون های از دست رفته را به عنوان امتیاز پتانسیل ردوکس آب اندازه گیری می کنند. در حقیقت ما قدرت اکسیداسیون احیای محلول را بر اساس بار الکتریکی محلول می سنجیم. pH بالا، دارای خاصیت احیاکنندگی و orp منفی است و pH پایین خاصیت اکسیدکنندگی و ORP مثبت دارد. اکسیداسیون همان چیزی است که سبب قهوه ای شدن سیب و زنگ زدگی فلزات می شود. ماده احیا کننده دقیقاً چیزی است که مانع از فرایند اکسیداسیون می شود و یا آن را به تاخیر می اندازد. ماده کاهنده این کار را با دادن الکترون انجام می دهد. به عبارت دیگر می توانیم بگوییم یک ماده کاهنده، درحقیقت آنتی اکسیدان است.
چه زمانی از متر های ORP استفاده کنیم؟
تستر های ORP زمانی استفاده می شوند که کیفیت آب از نظر بهداشتی یا آلودگی اندازه گیری شود. ORP متر پتانسیل ردوکس را با اندازه گیری نیروی حرکتی الکترون گرفته شده برای عبور آن از گونه کاهش یافته به گونه اکسید شده اندازه گیری می کند. این تستر های ORP را نمی توان برای همه انواع نمونه های آزمایش آب استفاده کرد. عواملی مانند سطح pH تأثیر زیادی بر خوانش ORP دارند. اگر PH آب بالاتر از 9.5 باشد، متر های ORP به روشی نامعتبر برای اندازه گیری کیفیت آب تبدیل می شوند. بنابراین، پاسخ به زمان استفاده از متر های ORP کمی پیچیده می شود. اگر چه، یک پاسخ ساده به این سوال می تواند استفاده از آن در هنگام تصفیه یا فرآوری آب باشد. موارد زیر چند نمونه از کاربردهایی است که در آنها می توان از تستر ORP برای شناسایی کیفیت آب استفاده کرد.
آزمایش آب استخرهای شنای کلردار
ذخیره سازی آب اکسید شده یا ضدعفونی شده
واحدهای توزیع آب شرب
تصفیه خانه های فاضلاب
اکنون که در مورد مکان و زمان استفاده از مترهای ORP بحث شد، اجازه دهید به نحوه عملکرد ORP متر بپردازیم.
از دیگر موارد می توان به کشاورزی، بویلر ها، صنایع شیمیایی، برج های خنک کننده، شیلات، صنایع دارویی و غذایی، آزمایشگاه ها، صنایع پتروشیمی، آکواریوم ها و … اشاره کرد.
ORP متر پرتابل
ORP متر پرتابل جهت اندازه گیری ORP در صنایع مختلف در کاربرد های متنوع استفاده می شود. همان گونه که از اسم این تستر قابل حمل مشخص است برای اندازه گیری سریع و عمدتا خارج از آزمایشگاه استفاده می شود.
نمونه ORP متر پرتابل
PH/EC/TDS/mV/Salt/°C متر قلمی مدل 99720 ساخت کمپانی MIC تایوان
ORP stands for Oxidation-Reduction Potential. So what is that? The best definition I can give is that “ORP is a measure of the cleanliness of the water & its ability to break down contaminants”. It has a range of –2,000 to + 2,000 and units are in “mV” (millivolts).
