سختی سنج TDS چیست؟ انواع آن (Total Dissolved Solid)

دستگاه سختی سنج یا TDS وسیله ای است جهت اندازه گیری مجموع ذرات محلول در مایعات که نشان دهنده ی یون های نمکی موجود در آب می باشد. TDS مخفف Total Dissolved Solid و به معنای کل جامدات محلول است که معادل مجموع غلظت همه یونهای موجود در آب می باشد که به وسیله سختی سنج ها می توان آن را اندازه گیری کرد. واحد سنجش سختی TDS میلیگرم در لیتر Mg/l می باشد که (PPM (part per thousand نیز نامیده می شود. با توجه به اینکه عبور مقدار سختی در آب از حد مجاز آن می تواند منجر به بروزخطراتی برای سلامتی انسان گردد، اندازه گیری مقدار سختی بوسیله سختی سنج ها با دقت بالا ، از موارد مورد توجهی می باشد.
سختی کلی بیانگر مقادیر یون های منیزیم و کلسیم حل شده در آب می باشد . در واقع سختی کلی وسیله ی سنجش یون های فلزاتی چون کلسیم ، منیزیم و روی می باشد که بر اثر عبور آب باران از میان سنگ ها به وجود می آیند .
در بیش تر آب ها ترکیبی از کلسیم ، منیزیم ، نمک و مقادیر کمی از سایر فلزات وجود دارد که این سختی ها به رسیدگی و جلوگیری از افزایش یون های محلول احتیاج دارد . ابتدا در آب سختی موقت شکل گرفته و با ورود کربنات به آب ، سختی کلی شکل می گیرد .
حداکثر مقدار مجاز TDS آب آشامیدنی در استاندارد آب شرب ذکر شده است. این مقدار در استاندارد آب شرب ایران 1500 و در شرایط ویژه 2000 میلی گرم در لیتر ذکر شده است.
با توجه به اینکه قلیایی، اسیدی و سختی محلول با هم رابطه ی مستقیم داشته و افزایش یکی از آنها سبب افزایش دو تای دیگر نیز می شود، بسیاری از دستگاههای سنجش توانایی اندازه گیری چندین پارامتر را دارا می باشند و اغلب می توانند قليائيت، اسيديته، کلريد، سختي کل، اکسيژن، کلر، آمونياک، فسفات،هيدرازين را اندازه گیری کنند.

این نوع دستگاهها از نظر روش سنجش به دو گروه تقسیم می شوند:
۱- کیتهای حجم سنجی
رايجترين و دقيقترين روش سنجش براي اندازه گيري غلظت يونها در آب، کيتهاي حجم سنجي مي باشند. در اين روش از يک استوانه کوچک و ظرفهاي مجهز به قطره چکان استفاده مي شود. استوانه تا خط نشانه از نمونه، پر و معرفهاي لازم به آن اضافه مي گردد. قطره قطره از محلول استاندارد به نمونه اضافه مي شود. زماني که تمام يونهاي مورد نظر با محلول استاندارد واکنش دهد، نمونه تغيير رنگ خواهد داد. اين نقطه پاياني شناخته مي شود. تعداد قطرات مصرفي از محلول استاندارد ضربدر ضريب مشخص، غلظت يون مورد نظر را تعين خواهد کرد.
2- کیتهای رنگ سنجی
توسط اين نوع کيت، غلظت يون مورد نظر از طريق رنگ سنجي اندازه گيري مي شود. مقدار معيني از معرفهاي شيميايي به نمونه اضافه مي شوند، اين معرفها با يون مورد نظر واکنش مي دهد و رنگ خاصي ايجاد مي کند، غلظت يون توسط مقايسه شدت رنگ ايجاد شده با نمونه رنگهاي ظرف آزمايش تععين مي شود.